Het proeven van bier en zijn obstakels

Vanaf mijn tienerjaren drink ik al bier, maar zoals ik nu bier drink, dat deed ik toen nog niet. Sinds ik deze site heb drink ik bier namelijk anders. Ik sta veel meer stil bij wat ik drink en wat ik ervaar. Ook probeer ik bij elk bier te onderscheiden wat ik ruik en wat ik proef en het liefst vergelijk ik deze ervaring met iemand die met mij proeft. Bier is zo divers, noem een ingrediënt en er is vast een bier mee gebrouwen. Bier gaat alle kanten op, van een licht fruitig en fris bier tot een zware Imperial Stout met gebrande koffie tonen, je kunt het zo gek niet bedenken.


Bij sommige bieren is het makkelijk om ingrediënten en smaaktonen te onderscheiden. Andere bieren zijn moeilijker, pas na een paar keer ruiken of proeven weet je wat je ruikt. Soms herken je een geur of smaak, maar weet je eigenlijk niet te benoemen wat je dan ruikt of proeft. Hierbij kunnen de volgende stappen helpen.

Je moet eigenlijk als het ware een geur en smaak bibliotheek opbouwen. Hoe meer verschillende geuren en smaken je ontdekt en onthoud, hoe sneller je bij een bier de associatie kan maken naar een bepaalde geur of smaak. Je slaat alles op, en weet op deze manier beter wat je nou eigenlijk ruikt of proeft.

Let op: Als je je bier goed wilt ruiken en proeven let er dan op dat je omgeving niet teveel voor beïnvloeding kan zorgen. Een felle zon, parfumlucht of sigarettenrook in de buurt kan al heel wat doen met je proefervaring. Ben je verkouden? Dan is de kans ook groot dat je ruik- en proefervaring heel anders zal zijn. Ook moet je bijvoorbeeld geen koffie drinken voor het proeven. Koffie beïnvloed de smaak van het bier omdat het lang in je mond blijft hangen.

De stappen van het bierproeven

Uiterlijk

Wat voor kleur heeft het bier. Wat voor schuimkraag heeft het bier en hoe ziet het bier er echt uit (veel koolzuurbubbels, troebel of helder) Kijk goed naar je bier en beschrijf wat je ziet.

Aroma

Wat ruik je? Een bier kan bijvoorbeeld zoet, kruidig of zuur ruiken. En wat voor soort geuren ruik je dan precies. Is het zoet van honing of van fruit bijvoorbeeld. En wat voor fruit. Het blijft een grote uitdaging om elke keer weer de geur van het bier zo goed mogelijk te beschrijven. Dit omdat het gewoon best wel moeilijk blijft om geuren te onderscheiden en te benoemen.

De geur die je ruikt kan lekker zijn maar er komen ook soms hele gekke geuren naar boven bij een bier. Zo kan een bier heerlijk ruiken naar noten, kruidnagel of peer maar ook naar lijm, pleisters of karnemelk.

Het komt erg vaak voor dat ik een bepaald bier besnuffel en dan denk.. “”ja die geur herken ik, maar wat is het”. Ik weet dan er echt geen woorden bij te verzinnen. De geur komt je bekend voor, maar wat is het nou precies. Net als dat je probeert op een woord te komen, maar een black out hebt. Zo is het bij bierproeven soms ook bij mij. Dan ruik ik iets fruitigs, maar welk fruit dan.. of dan ruik ik een geur die me totaal niet aanstaat, maar waarom niet en wat is het dan voor een geur.

Soms helpt het daarom om samen te ruiken en te proeven. Een ander kan misschien wel woorden geven aan de associatie waar jij niet op kan komen. Ook is het interessant om te kijken wat de ander denkt te ruiken. Samen ruik je aan hetzelfde bier, maar ieder heeft zijn eigen associaties. Soms komt dit overeen, en soms is dit totaal iets anders dan dat ik ervaar.

Let op nr 1: Deel je geur- en smaakervaring pas als je beide je ervaring opgeschreven of bedacht hebt. De kans is namelijk groot dat jij hetgeen, waarvan de ander aangeeft het te ruiken of te proeven, ook opeens ruikt of proeft nadat die gene erover sprak. Hierdoor krijg je zelf de kans niet het echt te ontdekken.

Let op nr 2: Zorg ervoor dat als je het bier inschenkt er niet een te grote schuimkraag ontstaat. De schuimkraag werkt namelijk als een dakje, je ruikt daardoor veel minder omdat de geuren van het bier tegengehouden worden.

Smaak en nasmaak

Wat proef ik? Hierbij kan je denken aan zoete, zoute, zure of bittere smaken. Wat voor soort zoetje is het, is het heel erg zout of zuur of maar een beetje. Daarnaast kan je kijken wat je voelt in je mond. Is het bier erg vol en romig of voelt het vooral waterig aan? Ook kan er pit aan het bier zitten, is het pittig door peper of geeft de koolzuur ‘pit’? Dan de nasmaak, de smaken van een bier kunnen snel vervliegen, maar er zijn ook veel bieren waarvan de smaken lang aanhouden. Is het bier in de nasmaak zoet, bitter of droog?

Bij een waterig mondgevoel zijn de smaken van een bier soms niet zo uitgesproken. Een romig vol bier bevat vaak meer uitbundigere smaken. Het mondgevoel vind ik vaak niet zo moeilijk te beschrijven. Wat voel je, verwarmd het je, is er veel koolzuur of is het bier kleverig.

flavor-wheel

Echter het omschrijven van smaken zelf is soms echt wel lastig. Wat voor soort zoetigheid proef ik, is dat een fruitig zoetje wat je kan associëren met een bepaald fruit of is het zoet van honing, karamel of kandij?

De vijf basissmaken die in bier voor kunnen komen zijn zoet, zuur, bitter, zout en umami. Zout in bier? Jazeker! Proef maar eens een Gose (lees hier of hier) of bieren uit Burton-on-Trent, dan zal je het snappen.

Ook umami is een wat onbekend begrip. Umami is het Japanse woord voor onder andere hartig. Je kunt umami bijvoorbeeld proeven in groene thee en Parmezaanse kaas. Ik proefde laatst voor het eerst een bier waarvan ik dacht, hé dat is umami! Ik rook en proefde ketjap achtige tonen in het bier. Je leest het hier.

Als je bier gaat proeven moet je ervoor zorgen dat je niet net gegeten hebt bijvoorbeeld. De smaken van je maaltijd zullen namelijk de smaken van het bier beïnvloeden. Je zal het bier anders ervaren dan wanneer je eventjes wacht met proeven.

Smaken verschillen

Het kan erg verschillen wat mensen ervaren qua smaken bij een bepaald bier. Ieder drinkt zijn bier op de voor hem of haar ideale temperatuur en mensen zijn ervaren of nog onervaren in het proeven.

Daarom vind ik het leuk om met anderen te proeven. Dan hou ik mijn ervaring met een bepaald bier voor me en gooien we daarna alle smaken in de groep om ze zo te vergelijken.

Toch merk ik af en toe dat mijn smaakervaringen totaal niet overeenkomen met wat een professional er over zegt of een brouwer zelf.  Dit was bijvoorbeeld bij de Benno van Engelszell. Dan vraag ik me vaak af of ik toch niet goed geproefd heb, het bier in het verkeerde glas had of het te koud/te warm dronk. Vaak drink ik de bieren dan ook nog een keer. En dan kijken wat je dan ervaart.

Tja het blijft wat het proeven van bieren! Wat een klus soms, maar o zo leerzaam. Daarom ben ik ook begonnen met StiBON (waarvan niveau 1 nu behaald is). Bij het StiBON leer je nog beter ruiken en proeven, maar daarnaast leer je ook ontzettend veel over bier, zijn oorsprong, ingrediënten en brouwproces. Lees hier meer over StiBON.

3 reacties

  1. Goed stuk. Omdat het leuk is en handig om te weten waarom je het ene bier graag drinkt en het andere niet. Want het leven is te kort om bieren te drinken die je eigenlijk niet lekker vindt. De opleiding Stibon 1 kan ik van harte aanbevelen!

  2. Wat leuk om elders op je site te lezen dat je ondertussen de eerste (belangrijkste) stap hebt gezet om je droom om te zetten in daad. Heel veel succes en plezier met je opleiding!

Laat hier je reactie achter!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.